واکاوی رمز نهفته در سردر «مسجد علیقلی آقا»

مجموعه علی قلی آقا از مهم ترین مجموعه های دورة سلطان حسین است. برخلاف آثار مشابه این دوره، که در نقوش «سردر» از نقش مایه های مورد علاقه جامعه شیعی استفاده شده اند، در این «سردر» جز آیات قرآنی، اشاره مکتوب و یا نشانه هایی چون نام علی (ع) ملاحظه نمی شود، ولی در بطن نقوش عاری از آن علائم در «اسپرهای» سردر این نام پنهان نگاه داشته شده و ناظر تنها با جست وجو و کنجکاوی عمیق می تواند به آن دست یابد. علت این امر، به نظر می رسد پاره ای ملاحظات روان شناختی مبتنی بر ویژگی های تاریخی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی این دوره باشد که به زبان رمز و تمثیل ارائه شده است. هدف این نوشتار، در این مرحلهبه دست آوردن «نمونه»3ای از زبان رمزی است که به «مؤلفه های معماری» تبدیل شده است. این پژوهش متکی بر تجربه ها، مطالعات میدانی نگارنده و نیز مطالعات تطبیقی است و روشن ساختن، نقوش استفاده شده در سردر، مبتنی بر نظام کاربرد نقوش، هندسه، و اعداد یا رمزهایی است که متفکران این دوره، در این اثر بر جای گذاشته اند و تناسبات معماری « سردر» را بر آن استوار کرده اند.